Als u gaat scheiden verandert er meestal veel aan uw afdracht inkomstenbelasting en toeslagen. Het hangt af van uw huidige situatie wat voor actie u moet ondernemen.

 

Belastingaangifte met een koophuis 
Er komt, na de scheiding, een moment dat u voor het eerst uw eigen belastingaangifte moet invullen. Dit is het jaar volgend op het jaar waarin het verzoek om tot echtscheiding is ingediend en u niet meer op hetzelfde adres staat ingeschreven in het G.B.A. (Gemeentelijke Basis administratie) Partijen zijn dan geen fiscaal partner meer. In het convenant is meestal opgenomen dat in het jaar van scheiding, partijen fiscaal partner blijven. Dit kan voordelen hebben. Voor samenwoners is dat het jaar volgend op het jaar waarin partijen zijn uitgeschreven uit het G.B.A. en dus niet meer op hetzelfde adres staan ingeschreven bij de gemeente. Bij een aangifte inkomstenbelasting is het altijd lastig om aan te geven wie wat opgeeft in zijn belastingaangifte. Vooral de vraag in de aangifte over uw koophuis is vaak lastig. Wat kan de situatie zijn:

 

Bent u het hele jaar volledig eigenaar van het huis, maar woont uw ex in uw huis? Dan moet u een bedrag in uw belastingaangifte bij uw inkomen optellen. Dit heet het eigenwoningforfait. Het bedrag dat u moet optellen is afhankelijk van de WOZ-waarde van het huis. Betaalt uw ex geen huur aan u? Dan moet u eerst het gehele bedrag aan eigenwoningforfait bij uw inkomen optellen en daarna mag u het gehele bedrag, als aftrekpost, als betaalde alimentatie aftrekken. U moet hierover wel afspraken hebben gemaakt in uw echtscheidingsconvenant. Als uw ex huur aan u betaalt, dan mag u dit bedrag niet aftrekken. Als u de volledige hypotheekrente betaalt, dan kunt u deze voor 100% als aftrekpost opvoeren.

 

Bent u allebei eigenaar van de woning, dan moet u 50% van het huurwaardeforfait in uw belastingaangifte bij uw inkomen optellen. Omdat u in het huis woont, moet u daarnaast ook 50% van eigenwoningforfait aangeven als ontvangen alimentatie. Diegene die in de woning woont betaalt dus het hele bedrag aan eigenwoningforfait, gesplitst in 50% eigenwoningforfait en 50% als ontvangen alimentatie. Als u huur betaalt aan uw ex dan geeft u alleen de 50% huurwaardeforfait op. De 50% ontvangen alimentatie hoeft u dan niet op te geven als inkomsten. Dit moet wel in het echtscheidingsconvenant zijn opgenomen. Betaalt u alle hypotheekrente? Dan mag u toch maar 50% van deze hypotheekrente aftrekken, omdat u allebei eigenaar van het huis bent. Als de eigendomsverhouding geen 50/50 is, mag u, voor het deel wat u eigenaar bent, de betaalde hypotheekrente aftrekken. Voor het andere deel mag u de betaalde hypotheekrente opgeven als aftrekpost voor betaalde alimentatie. Betaalt uw ex alle hypotheekrente dan moet u 50% opvoeren als een aftrekpost betaalde hypotheekrente en 50% als ontvangen alimentatie. Per saldo dus nul. U betaalt alleen, als bewoner van de woning, het volledige bedrag aan eigenwoningforfait.

Bent u allebei eigenaar van de woning, dan moet u 50% van het bedrag van het eigenwoningforfait opgeven in uw aangifte en 50% kunt u aftrekken als betaalde alimentatie. Per saldo is dit dus nul. De partner die in de woning woont, betaalt het volledige bedrag aan eigenwoningforfait. U moet hierover wel afspraken hebben gemaakt met uw ex in het echtscheidingsconvenant. Als uw ex, die in de woning achterblijft, alle hypotheekrente betaalt, moet u 50% opgeven als ontvangen alimentatie en kunt u uw deel van 50% opvoeren als aftrekpost betaalde hypotheekrente. Per saldo dus nul. De partner die alle hypotheekrente betaalt krijgt ook de volledige afrek. Betaalt u beiden 50% van de hypotheekrente dan mag u ook 50% van de hypotheekrente als aftrekpost opvoeren.

Bent u het hele jaar volledig eigenaar van de woning en woont u er zelf in, dan moet u het volledige bedrag van het eigenwoningforfait opgeven als inkomsten en mag u de hypotheekrente volledig aftrekken.

 

Deze fiscale verrekeningen gelden als partijen geen fiscaal partner zijn en zijn maximaal 3 jaar toepasbaar (verhuisregeling + scheidingsregeling). Daarna wordt het gedeelte wat door de betaler eerst werd opgevoerd als betaalde alimentatie, niet meer mogelijk en wordt zijn gedeelte van de hypotheek een box 3 verhaal zonder aftrekmogelijkheid. Dit wordt dus een zware lastenverhoging. 

Belastingaangifte doen: fiscale partners of niet?
Voorheen hebt u waarschijnlijk samen met uw ex-partner belastingaangifte gedaan en was u voor de aangifte inkomstenbelasting fiscale partners. U kon in uw belastingaangifte inkomsten en aftrekposten gunstig verdelen. Als u uit elkaar bent en niet meer bij elkaar woont, mag dit niet meer. Maar een huwelijk, geregistreerd partnerschap of het samenwonen stopt vaak in de loop van een jaar. Fiscaal partnerschap stopt zodra u het scheidingsverzoek of het verzoek om het geregistreerd partnerschap te ontbinden, indient en niet meer op hetzelfde adres staat ingeschreven.

 

In dat jaar kunnen partijen er nog voor kiezen om als fiscale partners uw belastingaangifte in te vullen. In het jaar daarna mag dat niet meer. Bij samenwonen stopt het fiscaal partnerschap zodra u niet meer op hetzelfde adres staat ingeschreven. Ook daarvoor geldt dat u in dat jaar nog kunt kiezen om fiscale partners te zijn. Het makkelijkst is om samen 1 aangifte in te vullen. Maar dat hoeft niet, het kan ook apart van elkaar. Elk op een eigen formulier, en met uw eigen DigiD. Maar u moet als fiscale partners wel overleggen hoe u de aangifte invult. Sommige inkomsten en aftrekposten mag u gunstig verdelen. Iedere verdeling mag, maar zorg ervoor dat de totale verdeling niet meer is dan 100%.

Aftrek hypotheekrente bij de aangifte
Als u een koophuis hebt betaalt u, meestal per maand, hypotheekrente aan uw bank. Deze betaalde hypotheekrente is fiscaal aftrekbaar in uw belastingaangifte. Dit is de hypotheekrenteaftrek. Het is dus belangrijk wie van de partijen de hypotheekrente mag aftrekken. Voorheen hebt u waarschijnlijk samen met uw ex-partner belastingaangifte gedaan en was u fiscaal partners. U kon in uw belastingaangifte inkomsten en aftrekposten gunstig verdelen. Als het verzoek tot echtscheiding is ingediend bij de rechtbank en u woont volgens her G.B.A. niet meer samen, mag dit niet meer.

 

Er komt een moment dat u voor het eerst uw eigen belastingaangifte doet. Dat is het jaar dat partijen geen fiscaal partner meer zijn. Wie de hypotheekrente mag aftrekken, is afhankelijk van wie er in de woning blijft wonen, wie de hypotheekrente betaalt en hoe de eigendomsverhouding is. Voor de partij die in de woning blijft wonen is de hypotheekrente aftrekbaar gelijk aan het deel van de eigendomsverhouding. Meestal is dit 50/50. De vertrekkende partij mag de rente aftrekken voor het deel van de eigendomsverhouding. Dit mag tot maximaal 3 jaar nadat de woning is verlaten. 

 

Als beide partijen niet meer in de woning wonen mag de rente tot 3 jaar na het kalenderjaar waarin de eerste partij de woning heeft verlaten, worden afgetrokken als de woning te koop staat en leeg staat sinds de verhuizing en de woning in voorgaande jaren het hoofdverblijf was. Doordat uw woonsituatie verandert, gaat u waarschijnlijk meer of minder belasting betalen. Vraag zo snel mogelijk een voorlopige aanslag aan of wijzig uw voorlopige aanslag. Zo voorkomt u dat u achteraf heel veel geld moet bijbetalen.