Als er sprake is van een huwelijk of per 1 april 2014 van een geregistreerd partnerschap is de man automatisch vader van het kind. Maar niet elke biologische vader is ook een vader volgens de wet. Een biologische vader die niet met de moeder is gehuwd of per 1 april 2014 een geregistreerd partnerschap met de moeder heeft, is geen vader in de zin van de wet van het kind en zal het kind moeten erkennen als hij ook vader in de zin van de wet wil zijn. Daarnaast is het ook voor niet-verwekkers mogelijk om juridisch vaderschap over een kind te krijgen.

Wie kan een kind erkennen?
Niet alleen de biologische vader, maar ook een persoon die het kind niet verwekt heeft, kan een kind erkennen. Dan moet er wel aan een aantal voorwaarden voldaan zijn:

• De man die het kind erkent, moet 16 jaar of ouder zijn.
• De moeder of het kind moet vooraf schriftelijk toestemming geven.
• Erkenning is niet mogelijk door een man die, door bloedverwantschap, niet met de moeder mag trouwen.
• Er mogen niet al twee ouders zijn. Een kind kan niet worden erkend als het kind in familierechtelijke betrekking staat tot twee ouders. Wanneer het kind bijvoorbeeld is geadopteerd door de vrouwelijke partner van de moeder, kan het kind niet meer worden erkend door de verwekker.
• Staat de man die het kind wil erkennen onder curatele, dan is toestemming van de kantonrechter nodig.

Hoe kan een kind worden erkend?
Erkenning vindt plaats bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Een man kan, als hij aan de voorwaarden voldoet een kind op drie tijdstippen erkennen:

• vóór de geboorte (dit noemt met ook wel erkenning van een ongeboren vrucht)
• tijdens de aangifte van de geboorte
• op een later tijdstip

Bij de erkenning zal de ambtenaar van de burgerlijke stand een aantal zaken onderzoeken. Zo zal de ambtenaar de registers van de burgerlijke stand in Nederland raadplegen om uit te sluiten dat het kind al door een andere man erkend is. Ook zal de ambtenaar van de burgerlijke stand controleren of de vader of moeder misschien al met iemand anders getrouwd is. Als de vader of moeder in het buitenland woont, zijn deze gegevens niet direct te controleren. In die situatie zal de ambtenaar altijd om een buitenlandse verklaring van ongehuwd zijn vragen.

Verder zal de ambtenaar van de burgerlijk stand onderzoeken of er schriftelijke toestemming van de moeder vereist is. Als een kind:

• jonger is dan 16 jaar is de schriftelijke toestemming van de moeder nodig
• 12 jaar of ouder is, is de toestemming van het kind nodig
• tussen de 12 en 16 jaar is, is toestemming nodig van moeder en kind

Als de moeder of het kind geen toestemming geeft, kan de rechter vervangende toestemming geven op verzoek van de man die het kind heeft verwekt. Bij een verzoek tot vervangende toestemming moet u een advocaat inschakelen. De rechter kijkt bij het nemen van de beslissing naar de belangen van alle betrokkenen.

Wat zijn de gevolgen van de erkenning voor een kind?
Het erkennen van een kind heeft een aantal juridische gevolgen. Deze gevolgen hebben betrekking op:

• Wettelijk erfrecht. Kinderen zijn de wettelijke erfgenamen van hun ouders. De ouder kan ook wettelijk erfgenaam van het kind zijn, bijvoorbeeld in het geval dat het kind zelf geen nakomelingen of echtgenoot achterlaat.
• Financieel onderhoud van het kind. De biologische vader heeft de verplichting om het kind financieel te onderhouden d.m.v. kinderalimentatie.
• De keuze voor de achternaam van de moeder of vader. De keuze van de achternaam vindt plaats bij de erkenning.
• Mogelijk de nationaliteit van de vader. Dit is afhankelijk van het recht van het land waarvan de vader de nationaliteit heeft.

Het is overigens een misverstand dat een biologische vader pas recht op omgang heeft als hij een kind erkent. De biologische vader kan ook recht op omgang met het kind hebben als omgang tussen hem en het kind in het belang van het kind is. Dat is bijvoorbeeld het geval als er al een persoonlijke band tussen de biologische vader en het kind bestaat.

Geen ouderlijk gezag door erkenning
Door erkenning ontstaat voor de ongehuwde vader niet automatisch het ouderlijk gezag over het kind. Om het gezamenlijk ouderlijk gezag over het kind te krijgen, kan de vader na de geboorte samen met de moeder een verzoek indienen bij de rechtbank.